Keşfet #49 - Beyin Çürümesi

NASA'nın uçağı Grönland'daki buzulların altında Soğuk Savaş döneminden kalma gizli nükleer füze tünellerini keşfetti. Jüpiter'de Dünya büyüklüğünde karanlık şekiller belirdi.

Google, yapay zeka destekli video oluşturma uygulaması Vids'i duyurdu. Şimdilik sadece belirli Workspace planlarına sunulan uygulama, hazır şablonlar, AI seslendirme ve milyonlarca telif hakkı olmayan medya içeriği sunuyor.

Huawei Mate 70'in satışları beklentilerin altında kalacak gibi görünüyor. Analistler, zayıf işlemci performansı ve Android desteğinin olmamasını sebep gösteriyor. Şirket bu modelde kendi işletim sistemi HarmonyOS Next'i kullanıyor.

Bilim insanları Jüpiter'de ilginç bir keşif yaptı. Gezegenin kutup bölgelerinde, her biri Dünya büyüklüğünde "karanlık ovaller" gözlemlendi. Araştırmacılar, bu lekelerin üst atmosferdeki "manyetik kasırgalar" nedeniyle oluştuğunu düşünüyor.

Raspberry Pi, kablosuz bağlantılı yeni mikrodenetleyici kartı Pico 2 W'yi 7 dolar fiyatla piyasaya sürdü. Bluetooth 5.2 ve Wi-Fi destekli kart, akıllı ev kontrolü, robotik ve bilim deneyleri için tasarlanmış.

Anthropic'in yapay zekası Claude, artık kullanıcıların yazım tarzına uyum sağlayabiliyor. Resmi, Özlü ve Açıklayıcı olmak üzere üç hazır stil sunan sistem, örnek içerikler yüklenerek kişiselleştirilebiliyor. Bu özellik, chatbot'un yanıtlarını daha doğal hale getirmeyi amaçlıyor.

Graykey adlı iPhone hackleme aracının yetenekleri sızdırıldı. Polis tarafından kullanılan bu adli bilişim aracı, iOS 18'de kısmi veri alabilirken, iOS 18.1 beta sürümünde zorlanıyor. Android telefonlarda ise son Pixel 9'dan belirli durumlarda kısmi veri alabiliyor.

WordPress sitelerini etkileyen ciddi bir güvenlik açığı ortaya çıktı. CleanTalk'un anti-spam eklentisindeki açık, saldırganların 200 bin sitede yetkisiz eklenti yüklemesine izin veriyor. Kullanıcıların acilen 6.44 veya üstü sürüme güncellemesi öneriliyor.

Getty Images CEO'su yapay zeka ve telif hakları konusunda net konuştu. Telif haklı içeriklerin izinsiz kullanımının yasal olmadığını savunan CEO, adil kullanım kurallarına uymanın AI'ın kanser gibi sorunları çözmesini engellemeyeceğini vurguladı.

NASA uçağı, Grönland buzulları altında Soğuk Savaş döneminden kalma gizli nükleer füze tünellerini keşfetti. Camp Century adlı tesisin kalıntıları, eriyen buzullarla birlikte yüzeye çıkma riski taşıyor. Proje Iceworm adı verilen gizli operasyon, Sovyetler'e karşı 2500 millik füze tünelleri inşa etmeyi hedefliyormuş.

Dünya yörüngesi giderek kalabalıklaşıyor. 14 bin uydu ve 120 milyon parça uzay çöpü, güvenli yörünge operasyonlarını tehdit ediyor. BM paneli, uluslararası iş birliği çağrısında bulundu. Uzmanlar, önlem alınmazsa alçak Dünya yörüngesinin kullanılamaz hale gelebileceği konusunda uyarıyor.

Dünyanın içini dışını, altını, üstünü mahvettik yetmedi demekki.

Oxford Üniversitesi, 2024'ün kelimesi olarak "beyin çürümesi"ni seçti. Sosyal medya ve düşük kaliteli çevrimiçi içeriğin zihinsel durumu bozduğunu ifade eden terim, 2023'ten 2024'e kullanımı %230 artmış. Uzmanlar bunun gerçek bir durum değil, sosyal medya kaygılarını ifade eden bir terim olduğunu belirtiyor. Biz zaten halk arasında bu tabirin daha kabasını kullanıyorduk. Tüm dünyaya hayırlı olsun :)

Kahve fiyatları son 47 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Vietnam ve Brezilya'daki kötü hava koşulları nedeniyle arabica çekirdeği fiyatı pound başına (yarım kilo) 3.18 dolara yükseldi. Nestlé fiyatlarını artırırken, tarifeler konusundaki endişeler gelecek fiyatları da yükseltiyor.

Hesap seven ve sevdiği kahvecide 1 bardağına 100 TL ödeyen arkadaşlar için, kilosu 220 TL’ye ulaşmış. Lütfen kilosu 220 TL olan bir şeyin bardağına nasıl 100 TL ödüyoruz biz gibi hesaplamalara girmeyin. Üretimi, toplanması, sevkiyatı, paketlenmesi, satışı, eleman maliyeti, vergisi gibi değişkenleri hesaplamak istemeyenler, Vietnam’dan toptan kahve alıp, evinde içebilir.

Kanada, çevrimiçi reklamcılıkta rekabeti engellediği gerekçesiyle Google'a dava açtı. Rekabet Bürosu, Google'dan iki reklam teknolojisi aracını satmasını ve ceza ödemesini talep ediyor. Google ise çevrimiçi reklamcılık sektöründeki yoğun rekabete dikkat çekerek iddiaları reddediyor.

Danimarka iddialı bir çevre projesi başlatıyor. Önümüzdeki 20 yılda 1 milyar ağaç dikmeyi ve tarım arazilerinin %10'unu ormana dönüştürmeyi planlayan ülke, bu iş için 6.1 milyar dolar ayırdı.

Bir Apple çalışanı şirkete dava açtı. Amar Bhakta, şirketin çalışanların kişisel iCloud hesaplarını ve iş dışı cihazlarını gözetlediğini iddia ediyor. Apple, çalışanların maaş ve çalışma koşullarını tartışma hakkına sahip olduğunu belirterek iddiaları reddetti.

ChatGPT'de ilginç bir hata keşfedildi: AI sohbet robotu "David Mayer" ismini söylemeyi reddediyor ve sohbeti sonlandırıyor. Bazı kullanıcılar bunun David Mayer de Rothschild'in GDPR kapsamında yaptığı bir başvuruyla ilgili olabileceğini düşünüyor.

Bu haberi yazarken kendim de bir deneme yaptım ve neden David Mayer isiminden bahsetmediğini sordum. Bahsetti ama neden bahsedilemediğini de açıkladı: “David Mayer" ismi, bazı teröristlerin takma adı olarak kullanıldığı için, bu ismin geçtiği metinler bazen otomatik sistemler tarafından engellenebilmektedir.”

Nike'ın NFT giyim markası RTFKT, Ocak sonunda operasyonlarını sonlandırıyor. Şirket çalışmalarını sergileyecek güncellenmiş bir web sitesi açacak ve Ethereum tabanlı token'lar erişilebilir kalacak. Nike tarafından 2021'de satın alınan şirket, toplam 50 milyon dolar gelir elde etmişti.

RTFKT; Benoit Pagotto, Chris Le ve Steven Vasilev tarafından 2020 yılında kuruldu. Nike, 2021 Aralık ayında açıklanmayan ama 1 milyar dolar olarak dedikodulara konu edilen bir rakam ile RTFKT’yi satın almıştı.

12 ABD senatörü, TSA'nın yüz tanıma programına karşı çıkıyor. 430 havaalanına yayılması planlanan sistemin gizlilik ve sivil özgürlükleri tehdit ettiğini belirten senatörler, sistemin sahte kimlik belgelerini önlemedeki etkinliğini sorguluyorlar. Yolcular "katılmıyorum" diyerek programdan çıkabilir ve normal kimlik kontrolünden geçebilecekler.

TSA, Transportation Security Administration. Amerika Birleşik Devletleri Ulaştırma Güvenlik İdaresi

Yazarlar ve yayıncılar, Spines adlı girişimin AI kullanarak gelecek yıl 8000 kitap yayınlama planına tepki gösteriyor. Şirket, yazarların hazırladıkları kitapların AI ile tasarlanması, kontrolü ve dağıtımı için eser sahiplerinden 1200-5000 dolar arası ücret talep ediyor.

Avustralya'da ilginç bir sorun var: Güneş enerjisi fazlalığı. 4 milyondan fazla ev ve işyerinde güneş paneli kurulumu yapılan ülkede, bazı güneş enerjisinin "boşa gitmesi" normal karşılanıyor. Çözüm için gün içi elektrik talebinin artırılması ve daha fazla batarya depolama sistemi kurulması planlanıyor.

Riot Games, oyuncuların platform dışı davranışlarına da yaptırım uygulayacak. Yeni kullanım koşullarına göre, sosyal medya veya canlı yayınlardaki nefret içerikli paylaşımlar da cezalandırılabilecek. Tekrarlayan ihlaller tüm Riot Games hesaplarından kalıcı yasaklanmaya kadar gidebilir.

Kritik teknolojilerde Çin liderliği ele geçirdi. Son 20 yılın verileri, Çin'in 64 kritik teknolojinin 57'sinde lider konumda olduğunu gösteriyor. ABD sadece 7 teknolojide liderliğini korurken, Hindistan 45 teknolojide ilk beşe girmeyi başardı.

Peki biz? Tahmin edebileceğiniz gibi…

Hindistan, 13 bin bilimsel dergiye ulusal abonelik satın aldı. Elsevier, Springer Nature ve Wiley gibi 30 büyük yayıncıyla yapılan anlaşma, 18 milyon öğrenci ve akademisyene ücretsiz erişim sağlayacak. 3 yıl için 715 milyon dolar harcanacak olan proje, "Bir Ulus Bir Abonelik" adını taşıyor.

Lütfen tekrar okuyun. Ülke olarak abonelik satın alınıyor ve 18 milyon kişinin kullanımına ücretsiz sunuluyor. Eğitime ve gelişime verilen çok değerli bir katkı değil mi sizce de?

Kanada'nın önde gelen medya kuruluşları, telif hakkı ihlali gerekçesiyle OpenAI'a dava açtı. Toronto Star, Postmedia ve CBC'nin de aralarında bulunduğu koalisyon, haber makalelerinin izinsiz kullanıldığını iddia ediyor. Milyarlarca dolar tazminat talep eden dava, bir ülkenin büyük medya kuruluşlarının OpenAI'a karşı birlikte açtığı ilk dava olma özelliğini taşıyor.

---

JR. Keşfet: Neziha Erçel

Brand Asisstant Specialist at KFC

Selamlar herkese, Keşfet’in 49. bölümünde Kasım ayının son cumasının çoğumuzun üzerinde bıraktığı bir etkiden bahsetmek istiyorum: FoMo (Fear of Missing Out). Bu konuya pazarlamacılar ve reklamcıların ekstra mesailer yaptığı Black Friday haftasında gerçekten hangi indirime yetişeceğimi şaşırdığımda karar verdim diyebilirim. O kadar çok fırsat var ki, indirim kuponları takip dahi edilemiyor!

Aslında FoMo sadece indirimler, ansızın gelen bildirimler ve sürekli karşılaştığımız pop-up' lardan çok daha fazla konuyu kapsıyor. Sosyal hayatı kaçırmak, kendimizi tanımadığımız insanlarla karşılaştırmak, kariyer anlamında yetersiz hissetmek gibi pek çok başka şey de bu korkunun içinde yer alıyor. Bu his, dijital dünyadaki sürekli bağlılık ve anlık paylaşımlar sayesinde daha da güçleniyor. Herkesin hayatı mükemmel, herkes sürekli bir yerlere gidiyor, sürekli en yeni ürünü alıyor, yeni tatlar deniyor…Bu da bizi kaygılı ve stresli bir döngünün içine atıyor.

Geçtiğimiz günlerde bir Zara çılgınlığı yaşandı bitti bile. Erkenden hazırlanan sepetler, sepet elden kayıp gitmesin diye kaydedilen kredi kartları…Zamanla yarıştık hepimiz kabul edelim.

Birçok konuda olduğundan bahsetmiştim. Borsadan örnek vermek istiyorum; günlerce bir coine bakıp cesaret edememek…Yükseldiğinde ise vaktin çoktan geçmiş olması…

LinkedIn’de bir arkadaşınızın yeni bir iş pozisyonu veya sertifika paylaşımını görüp, 'Ben yeterince ilerleyemiyor muyum?' diye düşünmek.

Yeni bir kurs veya beceri öğrenme fırsatını kaçırdığınızı düşündüğünüzde hissedilen stres.

Sosyal anlamda da bunu sık sık yaşıyorum. Şu filmi izledin mi? Şu kitap yeni çıkmış. Şuraya gittin mi? Bu liste bu şekilde uzayıp gidiyor.

Evet öncelikle bir şeyleri tabii ki kaçırıyoruz. Zaman dediğimiz kavrama aynı anda ne kadar eylemi veya düşünceyi sığdırabiliriz.

Hande Yener adlı düşünürümüzün dediği gibi ‘benden bir tane daha yok’:) Bu sebeptendir ki hem yaşadığımız anı değerli kılmak hem de fırsatları ve anı kaçırmamak; kaçırsak da kaygımızı kontrol edebiliyor olmalıyız.

Peki bu FoMo denen illetten nasıl koruyacağız kendimizi? Kabullenerek. Evet ‘Nefes al, kabul et’ diyebiliriz. Bunun herkesin zaman zaman deneyimleyebileceği bir duygu olduğunu ve bu duyguyu bastırmak yerine kabul ederek, üzerinde kontrol sağlamak daha etkili olacaktır ve günceli kaçırmamak için Keşfet okumayı da ihmal etmeyerek tabii ki :)

Sevgili Keşfet okurlarına bu duyguda yalnız olmadıkları; ‘keşke burada olsaydım’ cümleleri yerine ‘Neredeyim ben?’ sorusunun cevabını bulabildikleri, bu fırsatlar yarışından kendilerini sıyırabildikleri bir güncellik dilerim. Çünkü bazen en büyük fırsat, bir şeyleri kaçırma korkusunu geride bırakıp, anı kabul etmektir.

---

Hala keşfetmediyseniz,

• Biraz kafa açmak, biraz farklı şeyler düşünmek, biraz da farklı açılardan düşünmek isterseniz,

  Özgür Alaz'la İlham Olsun!
  ‘a

• Startup, VC, yeni ekonomi, AI ve web3 konularında harika içeriklere ulaşabileceğiniz

  𝒮𝑜𝒻𝓉 𝒞𝑜𝓂𝓂𝒾𝓉𝓂𝑒𝓃𝓉
  ‘a

• Biraz daha teknoloji atın üstüme diyorsanız da mutlaka

  TECH GÜNDEM
  ‘e de abone olun.

---

Belirli zamanı olmayan ve beğendiğim hikayeleri, isimleri yani kısacası benim kafamı açanları paylaştığım podcastim “Kafa Açanlar”’ı dinlediniz mi? Kafa Açanlar’a Spotify, Apple Podcast, Poddy, Amazon Music ve YouTube’tan ulaşabilirsiniz.

---