Keşfet #52 - Yaşlanma Eşiği 40 ve 60
Google Street View sayesinde çözülen cinayet, Japonya'nın nükleere dönüşü, SMS doğrulamadaki açık ve dinazorlar. Kahvenizi alın, Keşfet 52 sizi bekliyor.
Google, Gemini 2.0 Flash Thinking Experimental adlı "akıl yürüten" AI modelini duyurdu. Programlama, matematik ve fizik gibi karmaşık problemleri çözebilen model, henüz deneysel aşamada ve çözümlere ulaşması uzun sürebiliyor.
Encyclopedia Britannica, AI odaklı bir şirkete dönüşüyor. Güvenilir bilgi kaynağı olmasını avantaja çeviren şirket, okul ve kütüphaneler için AI destekli eğitim yazılımları geliştiriyor. 1 milyar dolar değerlemeyle halka açılması bekleniyor.
Japonya, 2040'ta en ucuz baz yük elektrik kaynağı olarak nükleer enerjiyi görüyor. Kilovat saat başına 0.08 dolar maliyet öngören ülke, reaktörleri yeniden başlatmayı ve fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmayı planlıyor.
Fransa, 1999'dan bu yana ilk nükleer reaktörünü şebekeye bağladı. Flamanville-3 reaktörü, 1.6 gigavat güç üretecek. 12 yıl gecikmeli ve 13.2 milyar euro maliyetli proje, 2025 yazına kadar test aşamasında çalışacak.
İngiltere'de rüzgar enerjisi üretimi rekor kırdı. Kuzey İrlanda ve İskoçya'daki rüzgar türbinleri 22.4 gigavat güç üreterek ülke ihtiyacının %68'ini karşıladı ve elektrik fiyatlarını sıfırın altına düşürdü.
Bristol Üniversitesi bilim insanları, binlerce yıl çalışabilen nükleer elmas pil geliştirdi. Karbon-14 izotopunu elmas içine yerleştiren pil, günde 15 joule elektrik üretebiliyor ve 5,730 yıl yarı ömre sahip.
Hemen heyecanlanmayın. Bizim akıllı cihazlarımıza yar etmezler bu teknolojiye. Biz bir süre daha şarj kabusu ile yaşamaya devam.
ABD hükümeti, "tarihinin en kötü hack olayı" sonrası SMS doğrulamaya karşı uyardı. CISA, şifresiz iletişimlerin ele geçirilebileceğini belirterek passkey veya kimlik doğrulayıcı uygulamaları öneriyor.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
SMS Doğrulama yerine: Authenticator Uygulaması
Eminim şu anda bir çok uygulamayı ve servisi sadece şifreniz ile giriş yaparak kullanıyorsunuz. Hep haberlerde duyduğunuz ya da arkadaşlarınızdan gelen “hacklendim” haberleri, sizin başınıza gelmez nasılsa diye düşünüyorsunuz.
Maalesef ortaya yayılmış milyarlarca veriyi düşününce, sizin de başınıza gelmesi çok uzak değil. 2 adımlı doğrulama, mevcut şifreleriniz harici, kullandığınız servislerinizde güvenliğinizi bir kademe daha artıracak önemli bir sistem. Bunu SMS ile de yapabilirsiniz, uygulama ile de. Ama bir önceki haberde SMS’in artık güvenli olmadığını okudunuz.
Sizi, benim de bir süredir kullandığım, Authenticator uygulamasını denemeye davet ediyorum.
Bu arada ortaya verileriniz saçılmış mı diye kontrol etmek isterseniz Have I Been Pwned? servisini kullanabilirsiniz.
WhatsApp, NSO Group'a karşı tarihi bir zafer kazandı. Mahkeme, şirketin Pegasus casus yazılımıyla 1,400 kullanıcıyı hedef aldığına hükmetti. Mart 2025'teki duruşmada tazminat belirlenecek.
Vietnam, tartışmalı yeni internet yasasını yürürlüğe koyuyor. "Yasa 147" sosyal medya kullanıcılarının kimlik doğrulamasını zorunlu kılıyor ve şirketlerin "yasadışı" içeriği 24 saat içinde kaldırmasını gerektiriyor.
Bizimkilerin örnek almamasını dilediğimiz bir yasa, yine bir üçüncü dünya ülkesinde yürürlüğe girdi.
Hollanda'daki Dwingeloo radyo teleskobu, 25 milyar kilometre uzaktaki Voyager 1'den sinyal almayı başardı. 1977'de fırlatılan ve insanlığın en uzaktaki yapıtı olan uzay aracının sinyalleri Dünya'ya 23 saatte ulaşıyor.
Rusya, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda 2030'a kadar kalacağını açıkladı. Bu karar, daha önce 2028'de ayrılmayı planlayan Rusya'nın NASA ile uyumlu çalışmaya devam edeceğini gösteriyor.
Northwestern Üniversitesi mühendisleri, aktif internet kablolarında kuantum teleportasyonu başardı. Özel filtreler ve farklı dalga boyları kullanarak 30 kilometrelik mesafede kuantum bilgiyi klasik internet trafiğiyle birlikte ilettiler.
Utrecht ve Manchester Üniversitelerinin araştırması, dinozorların yok oluşunda volkanik patlamaların değil, meteorun etkili olduğunu doğruladı. Hindistan'daki volkanik patlamalar, meteor çarpmadan binlerce yıl önce etkisini yitirmiş.
Google Street View, İspanya'daki bir cinayet vakasını aydınlatmaya yardımcı oldu. Görüntülerde bir kişinin ceset benzeri bir paketi araba bagajına yüklemesi görülüyor. Kayıp Kübalı bir adamın karısı ve bir bar çalışanı tutuklandı, parçalanmış ceset yakındaki mezarlıkta bulundu.
Florida'da bir drone gösterisi sırasında yaşanan kaza sonucu bir çocuk acil kalp ameliyatına alındı. Lake Eola'daki gösteri sırasında "teknik sorunlar" nedeniyle çarpışan drone'lardan biri çocuğa çarptı.
İsveç, Baltık Denizi'ndeki kesilen kablolarla bağlantılı Yi Peng 3 adlı Çin gemisine savcıların çıkmasına izin verilmediğini açıkladı. Gemi, devam eden soruşturmaya rağmen İsveç sularını terk etti.
Starlink, Yeni Zelanda'da ülke çapında uydu üzerinden mesajlaşma hizmetini başlattı. One NZ ile işbirliği yapan şirket, şimdilik dört telefon modeliyle hizmet veriyor. Mesajların iletimi 10 dakikayı bulabilirken, ileride ses ve veri hizmetleri de planlanıyor.
Daha önceki bir Keşfet’te bunun haberini vermiştim. Starlink, telekominikasyon devlerine mobil operatör olarak da kafa tutacak gibi gözüküyor.
Yeni bir araştırmaya göre insan vücudu 40'lı yaşların başında ve 60'lı yaşların ortasında olmak üzere iki büyük yaşlanma dönemi geçiriyor. 108 katılımcıyla yapılan çalışma, bu dönemlerde kalp-damar hastalıkları, bağışıklık sistemi ve böbrek fonksiyonlarında önemli değişimler gözlemledi.
Apple, Face ID ile çalışan akıllı kapı zili sistemi geliştiriyor. Sistem, akıllı kilit mekanizmasıyla bağlantılı çalışacak ve ev sakinlerini tanıyarak kapıyı açabilecek. Projenin en erken gelecek yıl sonunda hazır olması bekleniyor.
Muhtemelen farkındasınızdır. Apple artık bir çok konuda rakiplerinin gerisinde kalmaya başladı. Amazon ve Google’ın yıllar önce girdiği akıllı ev pazarında ne kadar güçlü bir oyuncu olacak ya da olabilecek mi merak ediyorum.
Araştırmacılar, AI ile üretilen yazıların, insan yaratıcılığına hala yetişemediğini ortaya koydu. Yapılan analizde, insan yazarlar AI'dan %80-150 daha özgün içerik üretiyor.
Elektrikli uçak üreticisi Lilium, finansman yetersizliği nedeniyle operasyonlarını durdurdu ve 1000 çalışanını işten çıkardı. Çevre dostu havacılık vizyonunu sürdüremeyen şirket iflas etti.
İnsan ve otonom araç arasındaki gösteri yarışı başlamadan iptal edildi. Suzuka Pisti'ndeki demo sırasında AI aracın lastikleri ısıtmak için zigzag yapamaması gibi temel sürüş becerileri eksiklikleri ortaya çıktı.
Barcelona Üniversitesi araştırmacıları, ticari çay poşetlerinden milyonlarca mikroplastik salındığını ve bunların insan bağırsak hücrelerine girdiğini tespit etti. Polimerden yapılan poşetlerden çıkan parçacıklar kana karışma riski taşıyor.
JR. Keşfet: İrem Tomaşan
Herkese selam, ben İrem. Keşfet 52’de büyük bir keyifle size eşlik edeceğim.👋🏽
Şimdi biraz geçmişe dönelim. Okul sıralarında, sınavlara hazırlanırken yaşadığımız o klasik durumu hatırlarsınız. Konuları bir çırpıda ezberleyip sınav kağıdına dökmeye çalıştığımız günler... Yaşamayan yoktur.
Okulda ders çalışarak ezberleyemediğimiz bilgilerin gerçek hayatta çok da gerekli olmadığını fark etmek bazılarımızı rahatlatmış olabilir. Zaten asıl mesele ezber değil, elimizdeki bilgilerle çözüm üretebilme yeteneğine sahip olabilmekti. Bunun farkındalığının yayılması ile birlikte öğrenmenin keyfi ve eforu bambaşka bir hal aldı. Artık analitik düşünme becerisi, internetin sunduğu devasa bilgi havuzuyla buluşunca, bir problemi çözememe ihtimalimiz ise oldukça düştü.
Şimdi, düşünün. Bugün, bir çalışma masasında otururken karşınıza çıkan her türden problem için basitçe arama kutusuna sorununuzu yazıp onlarca çözüm bulabiliyorsunuz. Kod yazmaktan tutun da tasarım yapmaya, hukuk sorularından finansal analizlere kadar. "Ben bilmiyorum" demek, artık neredeyse geçmişte kalan bir konsept.
Bir örnek vereyim: Excel’de pivot tablo oluşturmanız gerekiyor ve siz daha önce bunu hiç yapmadınız. Sadece “Excel’de pivot tablo nasıl yapılır?” yazıp bir video izleyerek sorununuzu dakikalar içinde çözebilirsiniz. Bu oldukça kolay bir örnek oldu ama aynı durum kod yazmadan uygulama oluşturmaya tutun, grafik tasarım, hatta karmaşık proje yönetimi konuları için de geçerli.
Bu noktada bir de araçların gücünden bahsetmek gerekiyor. Örneğin, bir yapay zeka aracı kullanarak bir metni analiz edebilir, veri görselleştirebilir ya da proje takibi yapabilirsiniz. Araçların sağladığı kolaylıklar, bizi sadece "bilmek"ten "çözüm üretmeye" yönlendiriyor.
Beyaz Yaka Rahatsızlığı mı, Yoksa Gelişime Açık Olmak mı?
“Her şeyi internetten öğrenebilirim” kafası bir çelişkiyi de beraberinde getiriyor. Kimileri bunu yüzeysellik ve derin bilgi eksikliği olarak görüyor; her şeyden biraz bilip hiçbir şeyi tam bilmeme rahatsızlığı. Diğer yandan, bu zihniyet gelişime açık bireylerin çoğunlukla benimsemiş olduğu da bir yol bence.
Beyaz yaka çalışanları arasında özellikle yaygın olan bu yaklaşım, hızlı çözümler bulmanın yöntemi olarak görülür. Her toplantının bir çözümle sonlanması, her yeni bilginin bir sonraki problemde kullanılması artık norm haline geldi. Öğrenmenin bu hızlı ve dinamik modeli, çalışanlar olarak bizim daha esnek ve çevik olmamızı sağlıyor.
Ancak burada bir soru daha var: Bu yaklaşım bizi uzun vadede nasıl etkiliyor? Bilgiyi sadece tüketip derinleşmediğimizde, uzmanlık alanlarında zayıflık mı yaşıyoruz? Yoksa bilgiye erişim kolaylığı bizi daha yaratıcı ve çözüm odaklı mı yapıyor? Belki de bu iki düşünce arasında doğru bir denge kurmak gerekiyor.
Bu kavramı tartışırken iki bakış açısı var. Birincisi, beyaz yakalı çalışanların genellikle bir şeyi başkalarına sorma ihtiyacı duyma alışkanlığından kaynaklı rahatsızlık hissi. Bu hissin altında bazen "yanlış yapmak istememe" kaygısı yatıyor gibi geliyor bana. Ancak, internet ve dijital kaynakları kullanarak sorumluluk almak ve kendi çözümlerinizi yaratmak, bu kaygıyı yenmek için en iyi yol olabilir.
Diğer yandan bu bir gelişime açık olma durumu da olabilir. Kendi alanınızı genişletmek ve yeni beceriler kazanmak için bu dijital yardımcılardan faydalanmak, sizi rakiplerinizden ayıracak önemli bir faktör de olabilir.
Sonuç olarak yapay zeka araçları, tam da bu noktada hem işimizi kolaylaştıran hem de bizi bir adım öne taşıyan harika fırsatlar sunuyor. Şu an beyaz yakalıların %37’si işlerinde yapay zeka kullanırken, büyük şirketlerin %90’ı bu alana yatırım yapıyor. Hoşuma giden bir fun fact, Chatgpt gibi araçlar, düşük performans gösteren çalışanların başarılarını %43’e kadar artırabiliyormuş. Bu kadar ilgi çekici sonuçlar, yapay zeka desteğinin artık bir tercih değil, neredeyse bir gereklilik olduğunu gösteriyor.
Günün sonunda, ister kaygılarınızı yenmek için ister yeteneklerinizi geliştirmek için olsun, bu dijital destekleri yanınıza alarak oyunun kurallarını değiştirebiliriz gibi duruyor.
Buraya kadar okuduysanız teşekkür eder, iyi haftalar dilerim 👋🏽
Hala keşfetmediyseniz,
Biraz kafa açmak, biraz farklı şeyler düşünmek, biraz da farklı açılardan düşünmek isterseniz,
‘aStartup, VC, yeni ekonomi, AI ve web3 konularında harika içeriklere ulaşabileceğiniz
‘aBiraz daha teknoloji atın üstüme diyorsanız da mutlaka
‘e de abone olun.
Belirli zamanı olmayan ve beğendiğim hikayeleri, isimleri yani kısacası benim kafamı açanları paylaştığım podcastim “Kafa Açanlar”’ı dinlediniz mi? Kafa Açanlar’a Spotify, Apple Podcast, Poddy, Amazon Music ve YouTube’tan ulaşabilirsiniz.
Emeğinize sağlık
Ben bu yaşlanma eşiğini hiç sevmedim🙈 bence bir yanlışlık var😏