Keşfet #67 - Hey Google! Şov Yap!
Greenwashing, CIA'in Star Wars Fan sitesi, Google I/O 2025, Yeni bakteri: Niallia tiangongensis, Pakistan'dan kriptoya enerji yatırımı ve Hey Google!
Avrupa’daki “yeşil yatırım fonları”, 33 milyar dolar değerinde fosil yakıt devlerine yatırım yapıyor. En büyük pay TotalEnergies, Shell, ExxonMobil, Chevron ve BP’ye gidiyor. JPMorgan, BlackRock ve DWS gibi yatırım devlerinin bu şirketlerdeki hisseleri, yeşil fonların “greenwashing” ile suçlanmasına yol açtı. Çevreciler, çevre dostuymuş gibi gösterilen bu yatırımların düzenleyici kurumlar tarafından denetlenmesini istiyor.
“Şimdi al, sonra öde” modeliyle öne çıkan Klarna, 2025’in ilk çeyreğinde 99 milyon dolar net zarar açıkladı. Bu rakam geçen seneki zararın iki katı. Sebep, ödenmeyen müşteri kredilerindeki %17’lik artış. Özellikle ABD’de ekonomik belirsizlikler bu tabloyu derinleştirdi. Ancak şirketin geliri %13 artarak 701 milyon dolara ulaştı ve aktif kullanıcı sayısı 100 milyona yaklaştı.
Klarna’yı bilmeyenler için kısaca açıklayayım. Hepimizin hayatında çok uzun yıllardır ulan taksitle alışveriş sisteminin kredi kartsız versiyonu gibi düşünebilirsiniz.
404 Media’nın araştırmasına göre, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), 2010’lu yıllarda starwarsweb.net adlı bir hayran sitesini aslında sahte bir iletişim kanalı olarak kullanıyordu. Site, CIA’in yurtdışındaki muhbirleriyle temas kurmak için gizli bir araçtı. Ancak İran’ın bu ağı deşifre etmesiyle Çin’deki birçok CIA kaynağı hayatını kaybetti.
Böyle haberleri gördüğümde aklıma hep Bin Laden’in ve ekibinin iletişim için Gmail’i kullanmaları ama hiç bir zaman e-mail göndermeyip hep taslaklarda tuttukları için hiç radara yakalanmamaları geliyor.
Khosla Ventures, Thrive Capital ve General Catalyst gibi yatırım devleri, olgun şirketleri satın alarak yapay zekâ entegrasyonu ile verimliliği artırma modelini benimsiyor. Bu strateji, özel sermaye roll-up modelinin AI versiyonu gibi çalışıyor. Otomasyon sayesinde daha fazla müşteri daha az çalışanla yönetiliyor. General Catalyst, şu ana kadar 7 şirketi bu şekilde yapılandırdı.
Google I/O 2025 etkinliği geçtiğimiz günlerde gerçekleşti ve ben dahil milyonlarca insanı aşırı heyecanlandırdı. Etkinliğin kısa bir özeti olarak söyleyebilirimki Google, yapay zeka çağında sadece büyük bir oyuncu değil aynı zamanda yönlendirici bir güç olarak konumunu sağlamlaştırdı.
Google I/O Etkinliğinden kısa kısa:
Google, I/O 2025’te Android XR gözlüklerini sahneye çıkardı. Samsung ve Warby Parker iş birliğiyle geliştirilen bu gözlükler, şıklık ve işlevselliği bir araya getiriyor. Gözlükler; navigasyon, bildirim görüntüleme ve basit yapay zekâ etkileşimleri gibi kullanım senaryolarını destekleyecek. 2025 sonunda geliştirici sürümünün, 2026’da ise tüketici versiyonunun piyasaya çıkması bekleniyor.
Google, metinden video üreten yapay zekâ modeli Veo 3’ü Türkiye’nin de dahil olduğu 70’ten fazla ülkede kullanıma açtı. Gemini platformu üzerinden çalışan Veo 3, yalnızca İngilizce sesli anlatımı destekliyor ve abonelik planına göre farklı üretim hakları sunuyor. Kullanıcılar, metinle senaryo oluşturarak AI tarafından sesli ve görselli videolar üretebiliyor. Google, Imagen 4 (görsel üretimi) ve Flow (sinematik video kurgusu) gibi diğer yaratıcı AI araçlarını da tanıttı. Bu adım, üretici yapay zekânın görsel-işitsel kapasitesini tamamen yeni bir seviyeye taşıyor.
Google, Meet platformuna yapay zekâ destekli canlı çeviri özelliği ekliyor. İlk olarak İspanyolca dilinde başlayan bu beta özellik, Google AI Pro ve Ultra planı kullanıcıları için sunulacak. Gerçek zamanlı çeviri, toplantılar sırasında konuşmaları anında çevirecek ve daha sonra diğer dillere de genişletilmesi planlanıyor.
Google, Gemini 2.5 AI modelini duyurdu. Yeni versiyon, akıl yürütme, kod yazımı ve uzun bağlamlı analizlerde ciddi gelişmeler sunduğu gibi, "Deep Think" adlı yeni bir modla çoklu hipotez üretip değerlendirme yetisi kazandı. Ayrıca sesli yanıtlar ve metinden konuşmaya dönüşüm özellikleri geliştirildi. Gemini 2.5 Flash modeli de daha verimli çalışacak şekilde optimize edildi.
Google, Gemini AI’ı doğrudan Chrome tarayıcısına yerleştiriyor. Kullanıcılar Alt+G kısayoluyla web sayfalarını özetletip, doğrudan sorular sorabilecek. İlk etapta AI Pro ve Ultra abonelerine sunulacak bu özellik, ileride tüm kullanıcılara açılacak. Gelecek sürümlerde Gemini, çoklu sekme yönetimi ve görev otomasyonu gibi özelliklerle donatılacak. Bu entegrasyon, tarayıcı deneyimini bilgi merkezine dönüştürmeyi hedefliyor ve üretken yapay zekâyı günlük internet kullanımının merkezine yerleştiriyor.
Anthropic, Claude Opus 4 ve Claude Sonnet 4 modellerini tanıttı. Yeni nesil Claude’lar, araç kullanımı, paralel işlem, gelişmiş hafıza ve akıl yürütme gibi alanlarda ciddi ilerlemeler sunuyor. Claude Opus 4, dünyanın en iyi kodlama modeli olarak lanse edilirken; Sonnet 4 daha hafif ancak güçlü bir seçenek sunuyor. Her iki model de Amazon Bedrock, Google Cloud Vertex AI ve Anthropic API üzerinden erişilebilir durumda. AI yarışında Claude, OpenAI ve Google’ın hemen ardından oldukça iddialı ilerliyor.
Son günlerde Google’ın Gemini 2.5 güncellemesi ile Anthropic’in Claude 4 duyurusu arasında doğrudan bir rekabet ortaya çıktı. Claude 4, özellikle kodlama ve görev planlama konusunda öne çıkarken; Gemini 2.5, uzun bağlam okuma ve konuşmaya dayalı etkileşimlerde güçlü. Claude’un “tool use” özellikleri, AI ajanları için zemin hazırlarken; Gemini, tarayıcı ve cihaz entegrasyonlarıyla öne çıkıyor. Rekabet sadece performans değil, erişim ve entegrasyon alanında da şekilleniyor.
OpenAI, eski Apple tasarımcısı Jony Ive’ın kurduğu IO adlı start-up’ı tamamı hisseyle 6.5 milyar dolara satın aldı. Anlaşma, AGI (yapay genel zekâ) çağında kullanılacak yeni bir donanım ailesi yaratma hedefini taşıyor. Jony Ive ve OpenAI CEO’su Sam Altman, AI ile fiziksel etkileşimi yeniden tanımlayacak cihazlar tasarlamayı planlıyor. İlk cihazın ayrıntıları 2026 yılında açıklanacak. Bu ortaklık, AI’ın sadece yazılım değil, donanım tarafında da yeni bir çağ başlatacağının sinyalini veriyor.
Bahsedilen donanımın boyuna takılabilen, ekranı olmayan, mikrofon ve kameralarla donatılmış bir yapay zekâ cihazı olduğu konuşuluyor.. Apple analisti Ming-Chi Kuo’ya göre cihaz iPod Shuffle’ı andırıyor ve 2027’de seri üretime geçmesi bekleniyor. Akıllı telefonlara ve bilgisayarlara bağlanarak çalışacak bu cihaz, kullanıcıların AI ile fiziksel etkileşimini tamamen yeniden tanımlamayı hedefliyor.
Ben Gurion Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre, birçok AI sohbet botu, hâlâ kolayca kandırılıp yasa dışı veya zararlı bilgi verebiliyor. "Jailbreaking" denen teknikle sistemlerin güvenlik sınırları aşılabiliyor. Uzmanlar, eğitim verilerinin filtrelenmesi, güvenlik duvarlarının güçlendirilmesi ve “machine unlearning” gibi yöntemlerle savunmanın artırılması gerektiğini söylüyor.
Tiangong uzay istasyonunda keşfedilen yeni bakteri türü, Niallia tiangongensis adıyla literatüre girdi. Bu mikrop, kokpit kontrollerinde bulundu ve uzay ortamına adapte olma yetenekleriyle dikkat çekiyor: radyasyona dayanıklı biyofilm oluşturabiliyor ve hasar görmüş yapıları onarmaya yardımcı oluyor.
Bu keşif, gelecekteki uzay görevlerinde biyolojik riskleri daha iyi yönetmek ve dezenfeksiyon protokollerini geliştirmek açısından büyük önem taşıyor.
Apple, 2026 sonuna kadar Meta’nın Ray-Ban gözlüklerine rakip bir akıllı gözlük tanıtmayı planlıyor. Gözlükler, Apple’ın yapay zekâ odaklı donanım stratejisinin bir parçası. Öte yandan, çevre analizi yapabilen kameralı bir Apple Watch projesi iptal edildi. Şirket, gizlilik endişeleri ve donanım sınırlamaları nedeniyle bu projeyi rafa kaldırmış durumda. Apple, artırılmış gerçeklik ve AI entegrasyonunu gözlük formuna taşımaya daha istekli görünüyor.
Yıllardır Apple’dan alıştığımız vizyoner ürünleri görmediğimiz için açıkçası bu haberler artık beni heyecanlandırmıyor. Gözlük konusunda da Vision Pro’nun gözlük versiyonunu çıkartmadıkları müddetçe bu alanda da geri kalacaklarını düşünüyorum.
Vietnam hükümeti, Telegram uygulamasını engelleme kararı aldı. Gerekçe: Telegram’ın suçla mücadele konusunda iş birliği yapmaması. Polis raporuna göre, ülkedeki Telegram gruplarının %68’i yasa dışı faaliyet içeriyor; bunlar arasında dolandırıcılık, uyuşturucu ticareti ve terör şüphesi var.
Bu arada Vietnam’ın Telegram’a getirdiği erişim engeli, internet özgürlüğü ve devlet denetimi üzerine yeni tartışmalar başlattı. Hükümet, yasa dışı faaliyetler nedeniyle müdahale ettiğini açıklasa da, Telegram uluslararası standartlara uygun davrandığını savunuyor. Bu durum, mesajlaşma uygulamalarının regülasyonlara nasıl yanıt vereceği ve kullanıcı gizliliğinin devlet talepleri karşısında nasıl korunacağı sorularını gündeme taşıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, Nükleer Düzenleme Komisyonu (NRC) için kapsamlı bir yeniden yapılandırma emri verdi. Yeni düzenlemeler, lisanslama süreçlerinin 18 ay içinde tamamlanmasını ve küçük modüler reaktörlere (SMR) öncelik verilmesini öngörüyor. Ayrıca yerli uranyum madenciliği ve zenginleştirme yatırımları da desteklenecek.
Arizona Üniversitesi’nden araştırmacılar, oda sıcaklığında çalışan dünyanın ilk petahertz hızında fototransistörünü geliştirdi. Işık darbeleriyle grafen içindeki elektronları yönlendirerek çalışan bu teknoloji, günümüz bilgisayar çiplerinden 1000 kat daha hızlı.
Bu buluş; sağlık, uzay araştırmaları ve kimya gibi alanlarda çığır açabilecek yeni kuşak işlemcilerin kapısını aralıyor. Petahertz hızı, yapay zekâ ve veri işleme kapasitesinde eşi benzeri görülmemiş sıçramalar anlamına geliyor.
Harvard & Smithsonian’ın yürüttüğü Galileo Projesi, gökyüzündeki bilinmeyen cisimleri tespit etmek için AI destekli bir sistem kullanıyor. Sistem, kuşlar, uçaklar, dronlar gibi “normal” objeleri öğrenip filtreleyerek yalnızca olağandışı hareketleri işaretliyor. NASA, Pentagon ve Georgia Tech’in de benzer yazılımlar geliştirdiği belirtiliyor. Projenin amacı, bilimsel metodolojiyle UAP (tanımlanamayan hava olayları) konusunu spekülasyondan çıkarıp gözleme dayalı veriyle ele almak.
Pakistan, 2.000 megawatt’lık elektrik fazlasını kripto madenciliği ve yapay zekâ veri merkezlerine yönlendirerek kaynaklarını ekonomik fırsata çevirmeyi hedefliyor. Bu hamle, bir yandan teknoloji yatırımını teşvik ederken, öte yandan altyapının sürdürülebilirliğini sorgulatıyor. Kripto ve AI merkezleri, yüksek enerji talebi nedeniyle çevre tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Pakistan örneği, gelişmekte olan ülkelerin enerji-strateji kesişiminde teknolojiyle kalkınma modelini test ettiğini gösteriyor.
Adidas, üçüncü taraf bir müşteri hizmetleri sağlayıcısının hacklenmesiyle bazı müşteri bilgilerinin çalındığını duyurdu. Ele geçirilen veriler arasında iletişim bilgileri bulunuyor; ancak ödeme verileri ya da şifreler bu ihlale dahil değil. Adidas, olayla ilgili müşterileri ve yetkili kurumları bilgilendirdiğini, siber güvenlik uzmanlarıyla birlikte soruşturma yürüttüğünü açıkladı. Veri güvenliği ihlalleri, markaların itibarını zedeleyebildiği gibi regülasyon baskılarını da artırıyor.
Mozilla, Pocket’ı kapatma kararı alırken, içerik seçimi işlevini başka kanallara aktarıyor. Firefox’un “Yeni Sekme” arayüzü ve yeni tanıtılan “Ten Tabs” adlı e-posta bülteni, kullanıcıların dikkat çekici içeriklere erişimini sürdürecek. Mozilla, Pocket Premium kullanıcılarına para iadesi yapacak ve tüm kullanıcı verileri 8 Ekim 2025 itibarıyla silinecek. Bu geçiş, geleneksel içerik saklama araçlarının dönüştüğü ve tarayıcıların içerik küratörlerine dönüştüğü yeni bir dönemi işaret ediyor.
Hala keşfetmediyseniz,
Biraz kafa açmak, biraz farklı şeyler düşünmek, biraz da farklı açılardan düşünmek isterseniz,
‘aStartup, VC, yeni ekonomi, AI ve web3 konularında harika içeriklere ulaşabileceğiniz
‘aBiraz daha teknoloji atın üstüme diyorsanız da mutlaka
‘e de abone olun.